نشست تخصصی مدیران عامل و رؤسای سازمان‌ها و شرکت‌های مدیریت پسماند شهرداری‌های کشور به میزبانی شهرداری اصفهان روز پنج شنبه 25 اردیبهشت ماه در هتل آسمان برگزار شد.
به گزارش ویکی کلین، این نشست با حضور مهدی جمالی‌نژاد استاندارد اصفهان، مهدی یعقوبی رئیس کمیسیون محیط زیست مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران، مهدی ارجمندی معاون دادستان اصفهان، مرتضی موحدنیا مدیرکل دفتر محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، حبیب روح‌نواز مدیرعامل اتحادیه سازمان‌های خدمات شهری شهرداری‌های کشور، سیدامیر سامع رئیس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان، غلامرضا ساکتی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان، مهدی بقایی معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان و جمعی از مدیران و کارشناسان حوزه مدیریت پسماند از سراسر کشور برگزار شد و موضوعاتی مانند بهینه‌سازی جمع‌آوری و پردازش پسماند، کاهش تولید زباله، بازیافت و استفاده از فناوری‌های نوین مورد بحث قرار گرفت.
اصفهان آمادگی دارد که پایلوت اجرای طرح‌های مدیریت پسماند باشد
بخش‌هایی از صحبت‌های مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان:
- مدیریت پسماند موضوع مهمی است که همه همواره دغدغه آن را داشته‌ایم اما منویات ما در این باره هنوز محقق نشده است. در دولت گذشته و کنونی موضوع مدیریت پسماند همواره به عنوان یک اولویت روی میز بوده و جلسات این حوزه در هیچ شرایطی متوقف نشده است.
- ساماندهی دوره‌گردها و شرکت‌های غیرمجاز یکی از مصادیق التزام‌بخشی شهرها و از مولفه‌های امنیتی، فرهنگی و اجتماعی است؛ اجرای شیوه‌نامه مربوط به آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
- طرح‌های متعددی از دهه ۱۳۵۰ به بعد در زمینه پسماند در این استان اجرایی شده و امروز اصفهان به‌عنوان الگو و مرجع برای دیگر استان‌های کشور شناخته می‌شود.
- جاده‌های کشور مملو از ظروف یک‌بار مصرف و زباله‌های پلاستیکی است که هم چهره طبیعت را مخدوش کرده‌اند و هم تبعات زیست‌محیطی جدی دارند و باید برای این مسئله تدابیر جدی و فوری اندیشیده شود.
- آمادگی آن را داریم که پایلوت اجرای طرح‌های مختلف در زمینه مدیریت پسماند باشیم و این اراده در مدیریت استان و مدیریت شهری اصفهان وجود دارد.
نیاز امروز کشور، استفاده از فناوری RDF است
بخش‌هایی از صحبت‌های مرتضی موحدنیا، مدیرکل دفتر محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداری‌ها:
- پیش از سال ۱۳۸۳ قانونی در حوزه پسماند وجود نداشت، اما خوشبختانه در آن سال قانون جامع مدیریت پسماندها تصویب شد و پس از آن، شهرداری‌ها به‌طور جدی وارد عمل شدند. با این حال، به‌رغم تأکید قانون‌گذار بر لزوم همکاری فرابخشی، هنوز نتوانسته‌ایم این اصل مهم را اجرایی کنیم.»
- در متن قانون صراحتاً آمده است که همه دستگاه‌ها باید در این حوزه مشارکت داشته باشند، اما در عمل تنها شهرداری‌ها مسئول شناخته شده‌اند و هیچ دستگاهی ورود مؤثری نداشته است. به عنوان مثال، صداوسیما که باید نقش کلیدی در فرهنگ‌سازی عمومی داشته باشد، هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده و حتی زمانی که شهرداری‌ها قصد تولید محتوای آموزشی در حوزه پسماند را دارند، هزینه‌های بالایی برای پخش این محتواها مطالبه می‌شود.
- وزارت جهاد کشاورزی نه تنها پسماند را از شهرداری‌ها خریداری نمی‌کند، بلکه هیچ‌گونه اقدامی در این زمینه انجام نداده است. ما آن‌قدر درگیر جمع‌آوری و دفع زباله شده‌ایم که فرصتی برای تحلیل عوامل افزایش تولید زباله پیدا نکرده‌ایم. حتی شهرداری‌ها هم در این دام افتاده‌اند و به‌جای تمرکز بر کاهش تولید زباله و تفکیک از مبدأ، صرفاً بر دفع زباله متمرکز شده‌اند.
- در حوزه پسماند، تفکیک از مبدأ باید به‌طور کامل به شرکت‌های خصوصی واگذار شود. هم‌اکنون هر کیلوگرم پسماند، ۱,۸۰۰ تومان برای شهرداری‌ها هزینه دارد، در حالی که اگر از شرکت‌های تخصصی حمایت کنیم، می‌توان هم هزینه‌ها را کاهش داد و هم بازدهی را افزایش داد.
- آنچه کشور امروز به‌شدت به آن نیاز دارد، استفاده از فناوریRDF (سوخت مشتق‌شده از زباله) است.
- اگر سیستم پسماند را درست راه‌اندازی کنیم، ۲۰ درصد از ۵۵ هزار تن زباله تولیدی کشور صرف حمایت از بخش انرژی خواهد شد. یکی از چالش‌های اصلی ما در مدیریت شهری، پسماند است، این مسئله بسیار مهم است و هیچ‌کس منکر آن نیست که شهرداری‌ها اقدامات بزرگی در این‌باره انجام داده‌اند.
- ما از مردم می‌خواهیم همکاری کنند، اما خودمان در مدیریت مبدا تولید زباله ضعیف عمل کرده‌ایم و بیشتر به سراغ انتهای زنجیره رفته‌ایم که روندی اشتباه است؛ باید به کاهش تولید زباله در مبدا توجه بیشتری کنیم، این کار ساده است، اما آن را به‌درستی اجرا نکرده‌ایم.
ترویج شیوه‌های نوین کاهش تولید زباله و فرآیند تفکیک پسماند از مبدأ فراهم شود
بخش‌هایی از صحبت‌های سیدامیر سامع، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان:
- ما در کشور با چالش‌های مهمی در زمینه مدیریت پسماند مواجه نیستیم، بلکه اگر همین مسائل به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند به بحران‌هایی جدی در حوزه محیط زیست منجر شود.
- نخستین گام در مدیریت علمی پسماند، اجتناب از تولید زباله است؛ اما متأسفانه در کشور ما، نه‌تنها تولید زباله روندی افزایشی دارد، بلکه اصل اجتناب از تولید نیز به‌عنوان یک مفهوم کلیدی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
- برای تحقق اصل اجتناب از تولید زباله، به دو مؤلفه اساسی نیاز داریم؛ نخست، فرهنگ‌سازی گسترده در میان آحاد جامعه و دوم، اقتصاد پسماند و ارائه راهکارهایی مبتنی بر انگیزه‌های اقتصادی.
- ورود بخش خصوصی به عرصه‌هایی همچون فرهنگ‌سازی، جمع‌آوری و بازیافت می‌تواند بسیار مؤثر باشد؛ چه اشکالی دارد شرکتی بیاید و تعهد دهد که در مدت سه تا پنج سال میزان پسماند تولیدی یک منطقه را ۲۰ درصد کاهش می‌دهد و بخشی از هزینه‌های شهرداری را در قالب خدمات مدیریت پسماند به عهده بگیرد؟
- اگر زمینه مشارکت بخش خصوصی در حوزه فرهنگ‌سازی، ترویج شیوه‌های نوین کاهش تولید زباله، عملیات اجرایی و حتی فرآیند تفکیک پسماند از مبدأ فراهم شود، می‌توان امیدوار بود که تحولی واقعی در این حوزه رقم بخورد.
- انتظار می‌رود هر شهر با توجه به ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی خود، یک برنامه مدون و سند اقدام ویژه در حوزه مدیریت پسماند داشته باشد تا بتواند با واقع‌بینی، بهینه‌سازی منابع، مردمی‌سازی فرآیندها و استفاده از ظرفیت‌های بومی، به سمت تحقق شهرهای پاک و پایدار حرکت کند.
مدیریت پسماند الزام قانونی و مدیریتی است
بخش‌هایی از صحبت‌های مهدی ارجمندی، معاون دادستان اصفهان:
- در حوزه مدیریت شهری و به‌ویژه مدیریت پسماند ضرورت دارد تاکید کنم که شهرداری‌ها به موجب قوانین متعدد، متکفل وظایف سنگینی هستند، با این حال مدیریت موفق پسماند در کشور بدون همکاری نهادهای فرابخشی و دستگاه‌های اجرایی مسئول امکان‌پذیر نیست.
- نهادهایی همچون سازمان محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌های اجرایی باید به وظایف قانونی خود عمل کنند و همکاری همه‌جانبه‌ای با مجموعه‌های مدیریت شهری داشته باشند.
- دادستانی کل کشور طی سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بخشنامه‌هایی صادر کرده است؛ این بخشنامه‌ها شامل مواردی همچون ممنوعیت دفن و دفع غیر اصولی پسماند، الزام به ساماندهی رهاسازی پسماند در محیط‌های شهری و روستایی و مقابله با بهره‌کشی از کودکان و نوجوانان در زمینه زباله‌گردی و فعالیت در مراکز غیرمجاز تفکیک پسماند است.
- با توجه به ابلاغیه‌های صادرشده و ظرفیت‌های قانونی موجود چنانچه دستگاه‌های مکلف به وظایف خود عمل نکنند، برخورد قانونی منطبق با دستورالعمل ترک فعل مدیران انجام خواهد گرفت که امیدواریم با هم‌افزایی همه نهادها به‌ویژه با حمایت و مشارکت بخش خصوصی بتوانیم گامی بلند در ارتقای سطح مدیریت پسماند کشور و استان اصفهان برداریم.
نباید اجازه دهیم موضوع حساس پسماند تحت تأثیر جریان‌های مافیایی قرار گیرد
بخش‌هایی از صحبت‌های مهدی یعقوبی، رئیس کمیسیون محیط زیست مجمع شهرداران کلان شهرهای ایران
- شهرهای کوچک و بزرگ هر کدام تجاربی ارزشمند در حوزه مدیریت پسماند دارند که برخاسته از تلاش‌ها و ابتکارات محلی است؛ آنچه در این نشست اهمیت دارد اشتراک‌گذاری تجارب موفق در سطح مختلف چرخه مدیریت پسماند از تولید تا تفکیک، پردازش و دفن یا بازیافت است.
- شهر اصفهان اقدامات خوبی در این زمینه داشته و در مشهد نیز با وجود چالش‌های جدی با پدیده زباله‌گردی با اجرای طرح بازیافت آنلاین، گام‌هایی مهم و موفقیت‌آمیز برداشته شده است؛ این طرح با الگوبرداری از نمونه‌های جهانی و بومی‌سازی آن بر اساس ضوابط داخلی و قوانین بالادستی کشور پیاده‌سازی شد.
- مسائلی همچون تفکیک پسماند، فضای سبز، ضوابط بهره‌برداری از مراکز بازیافت، ساماندهی زباله‌گردها و موارد مشابه مشکلات مشترکی است که بسیاری از شهرداری‌ها با آن دست به گریبان هستند، به‌همین دلیل لازم است این مسائل در کارگروه‌های تخصصی بررسی و نتیجه آن در نشست معاونان خدمات شهری نهایی شود.
- حمایت‌های قضائی از جمله اعلام آمادگی معاون دادستان اصفهان بسیار ارزشمند است؛ شیوه‌نامه تدوین‌شده حاصل تلاش بی‌وقفه سازمان شهرداری‌ها و نمایندگان شهرهاست و لازم است به‌صورت دقیق و کامل اجرا شود.
- نباید اجازه دهیم موضوع حساس پسماند تحت تأثیر جریان‌های مافیایی قرار گیرد؛ پیش‌تر در مشهد تجربه نامناسبی داشتیم که صنوفی همچون آهن‌فروش‌ها و پلاستیک‌فروش‌ها با دریافت مجوزهای ناهماهنگ انبارهای ضایعات غیرمجاز ایجاد کردند که هم محیط زیست را تهدید کرد و هم از شهرداری‌ها سلب اختیار شد.
- موضوعی که بسیار برای من آموزنده بود، «سبد اقدام» است؛ الزامی نیست که همه شهرها از یک روش استفاده کنند، به‌عنوان مثال ترکیب زباله در اصفهان ایجاب می‌کند که زباله‌سوزی مدنظر باشد، اما ممکن است در مشهد یا دیگر شهرها روش‌هایی همچون پیرولیز یا بیوگاز پاسخگوتر باشد.
- نباید اجازه دهیم موضوع حساس پسماند تحت تأثیر جریان‌های مافیایی قرار گیرد؛ پیش‌تر در مشهد تجربه نامناسبی داشتیم که صنوفی همچون آهن‌فروش‌ها و پلاستیک‌فروش‌ها با دریافت مجوزهای ناهماهنگ، انبارهای ضایعات غیرمجاز ایجاد کردند که هم محیط زیست را تهدید کرد و هم از شهرداری‌ها سلب اختیار شد.
وضعیت کنونی جمع‌آوری، انبارداری و پردازش پسماند با چالش‌های جدی روبه‌رو است
بخش‌هایی از صحبت‌های حبیب روح‌نواز، مدیرعامل اتحادیه سازمان‌های خدمات شهری شهرداری‌های کشور:
- در حال حاضر معضل مدیریت پسماند به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی زیست‌محیطی، اجتماعی و فرهنگی کشور مطرح بوده و بی‌تردید نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، منسجم و عملیاتی در سطح ملی است.
- وضعیت کنونی جمع‌آوری، انبارداری و پردازش پسماند به‌ویژه پسماندهای خشک قابل بازیافت با چالش‌های جدی روبه‌رو است.
- تبدیل پسماند به سوخت جایگزین نه‌تنها راهکاری برای رفع معضل پسماند است، بلکه می‌تواند به فرصتی پایدار در جهت تأمین انرژی صنایع به‌ویژه صنعت سیمان تبدیل شود.
- همکاری جدی و هماهنگ میان نهادهای ذی‌ربط از جمله وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط زیست برای تحقق کامل این پروژه‌ها ضروری است.
در بخش اول نشست، وضعیت اجرایی «شیوه نامه نحوه واگذاری عملیات اجرایی پسماندها به اشخاص حقیقی و حقوقی ابلاغی وزیر محترم کشور» بررسی شد.
در ادامه طاها ساقیان نماینده گروه صنعتی ابراهیم نگاهی داشت به «مکانیزم‌های نوین خدمات شهری» و پس از اقامه نماز و صرف ناهار در بخش دوم «نحوه اجرای پروژه‌های تولید و مصرف سوخت مشتق از پسماند (RDF)» تشریح شد.
در انتهای نشست هم انتخابات کارگروه تخصصی مدیریت پسماند اتحادیه جهت انتخاب دو نفر عضو علی‌البدل صورت گرفت.
لینک کوتاه: https://wikiclean.ir/j52b
