ظهور بیماری کرونا و تسط همه جانبه آن، خسارتهای جبران ناپذیری بر اقتصاد جهانی وارد کرده که متاسفانه کشور عزیز ما ایران از این قائده مستثنی نیست، این بیماری ناشناخته در ابتدا امری بسیار ساده به نظر میرسید اما رفته رفته با همه گیری باور نکردنی خود ابعاد تازهای را برای ما به نمایش گذاشت و کل دنیا را به بن بست عجیب و کشندهای کشاند. از جمله مهمترین و سختترین ضرباتی که کرونا بر پیکره مردم جهان وارد کرد تحمیل وضعیت اقتصادی نابسامان و غیرقابل پیش بینی بود.
حال با گذشت دو سال از شیوع بیماری ناشناخته کرونا، شاهد کاهش نسبی تسلط این بیماری و بروز نشانههایی از رشد اقتصادی در زندگی مردم هستیم.
جریان های مالی جهانی
مطالعات سازمان ملل پیش از شیوع ویروس کرونا نشان داد، به دلیل تغییر سیاستهای تجاری در سال ۲۰۱۹، بازارهای مالی جهانی نوسانات شدیدی را تجربه کردند. بر طبق گزارشی از این سازمان، آینده مبهم کسب و کارهای نوظهور در سال 2019 باعث شد سرمایه گذاری کمتری برروی آنها صورت گیرد. صندوق بین المللی پول اعلام کرد، پس از شیوع ویروس کرونا بازارهای سهام، سریع ترین سقوط در تاریخ را از زمان اوج خود تجربه کردند. در اوایل سال ۲۰۲۰، حتی اقتصاد در جوامع پیشرفته نیز شرایط سختی را گذراند، پیش بینی می شد اوضاع در نیمه دوم ۲۰۲۰ و نیمه اول ۲۰۲۱ به مرور زمان بهبود یابد.. جالب است بدانید اقتصاد قدرتمند ایالات متحده آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نبود و در طی پدیدارشدن بیماری کرونا با افزایش بیکاری و تعطیلی کسب و کارها مواجه شد شاید تنها امید، چشم دوختن به رونق اقتصادی پس از کرونا باشد.
بررسی اقتصاد آمریکا پیش و پس از کرونا
اقتصادانان آمریکایی، در این برهه حساس تاریخی از یک بازگشت فوق العاده خبر داده اند که همزمان با بازگشایی مشاغل و از سرگیری فعالیتهای روزمره مردم، دوره ای همراه با شکوفایی را رقم بزند و به کاهش بیکاری، افزایش دستمزدها و رشد اقتصادی در بلند مدت کمک کند. برای مثال خرده فروشی در آمریکا با جدیدترین کمکهای دولتی همراه بوده که از سیاست های ریاست جمهوری جدید این کشور به شمار می آید. این رویکرد باعث کاهش میزان بیکاری از اوایل ژانویه 2021 شد. از طرفی سرمایه گذاریهای تجاری صورت گرفته توسط مدیران شرکتها، گویای اعتماد به نفس بالای آنها در این وضعیت نابسامان اقتصادی است.
طبق بررسی های اخیر اقتصاددانان آمریکایی از بانک فدرال رزرو فیلادلفیا، تولید سال 2021 در ایالات متحده به میزان ۴.۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافت که این عدد نشان دهنده پیشرفت چشمگیر می باشد. اقتصاددانان پیشبینی میکنند اگر اقتصاد ۶.۸ درصد رشد کند نرخ بیکاری تا ماه دسامبر به ۴.۱ درصد کاهش می یابد. “جان هاتزیوس”، اقتصاددان ارشد، میگوید: “نرخ رشد اقتصادی ما در ماه های گذشته بسیار بالا بوده است.” وی با اشاره به اُفت شدید و به دنبال آن جهش قابل ذکر اقتصادی، افزود: «من فکر می کنم این رونق به شکل حرف V رو به رشد است.» در همین راستا کنستانس ال.هانتر، اقتصاددان ارشد شرکت حسابداری KPMG، اپیدمی کرونا را به دوره بعد از جنگ جهانی دوم تشبیه کرده و میگوید جنگ جهانی دوم منجر به توسعه و گسترش فن آوریهای جدید شد که هم اکنون نیز در بسیاری از کارخانه ها به کار گرفته می شود، همچنین اقتصاد دنیا پس از جنگ جهانی دوم یک رشد چشم گیر را تجربه کرد.
چشم انداز اقتصاد ایران در دوران پساکرونا
ازجمله چالشهایی که اقتصاد ایران با آن دست به گریبان است وابستگی به بازارهای جهانی، اتخاذ تصمیمات خارج از یک راهبرد منسجم، زمانبر بودن به روزرسانی ساختاری و فناوری، وامهای معوقه بانکی، نامناسب بودن فضای کسب و کار برای ورود سرمایه های خارجی و تأمین مالی تجاری است. شیوع ویروس کرونا در کنار تحریم های آمریکا همگی دست به دست هم داده تا مشکلاتی از قبیل زیانهای اقتصادی نظیر کاهش درآمدهای مالیاتی و منابع ارزی کشور صورت بگیرد. کاهش تقاضای جهانی محصولات معدنی و افت بهای فلزات جهانی در کنار کاهش قیمت نفت، مشتقات نفتی و محصولات پتروشیمی از دیگر مشکلات عمده به شمار می رود.
راهکار مناسب برای حل این معضل چیست؟
در این راستا، دولت میتواند برای غلبه بر شیوع ویروس کرونا و پیامدهای ناخوشایند اقتصادی آن مجموعه اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهد. به کارگیری ابزارهای مناسب و مؤثر در حوزه سلامت عمومی برای جلوگیری از شیوع و گسترش ویروس کرونا یکی از اصلی ترین اقدامات پیشگیرانه به شمار می رود. اعطای اعتبار به بانکها و تزریق منابع به آنها از جانب دولت میتواند در جهت افزایش ظرفیت بانکها گام موثری بردارد. اما با توجه به محدودیت منابع دولت و همچنین یکسان نبودن شرایط بنگاههای کسب وکار در شرایط فعلی، لازم است برای برخی فعالیتهای اقتصادی تخفیفات بیمه ای یا بانکی مناسب در نظر گرفته شود.
