باکتری «لژیونلا» به طور طبیعی در خاک و آب وجود دارد و در آب با دمای 20 تا 50 درجه سانتیگراد رشد می کند. اگر آب به صورت قطرات ریز (مه آلود) در هوا منتشر شود، افراد ممکن است با استنشاق باکتری دچار عفونت شوند. با ملایم شدن دمای آب شرایط برای رشد بیشتر لژیونلا در سیستم‌های آبی فراهم می شود یکی از بخش هایی که در معرض خطر رشد این باکتری هستند قطارها هستند که برای تامین آب مورد نیاز در طول یک سفر از سیستم های تصفیه و آب رسانی تخصصی استفاده می کنند. درنتیجه گذراندن زمان در فضای آزاد می تواند امکان عفونت هایی از این قبیل را افزایش دهد.
باکتری لژیونلا چیست؟
لژیونلا یک موجود آبزی است که به طور گسترده در محیط طبیعی مانند دریاچه ها، رودخانه ها و خاک یافت می شود. همچنین می تواند در سیستم های مختاف نفوذ کند. در دماهای کمتر از 20 درجه سانتیگراد غیر فعال است، اما به محض اینکه هوا شروع به گرم شدن می کند، تکثیر می شود بنابراین می توان گفت پتانسیل رشد لژیونلا در سیستم های آبی در ماه های تابستان بسیار بیشتر است. در حالی که خطر رشد لژیونلا معمولاً با سیستم‌های آبی در ساختمان‌ها و سازه‌های ثابت سنجیده می شود، این باکتری در بسیاری موارد در سیستم‌های آبی در قطارها نیز رشد می کند. این موضوع در دوران کرونا که افراد عموما در خانه مانده و تعداد مسافران و سفرهای ریلی کاهش پیدا کرده است به راکد شدن آب ها و ایجاد محیطی ایده آل برای رشد باکتری لژیونلا منجر شده است. در نتیجه اطمینان از شستشو و نظافت صحیح توالت ها و وسایل نظافتی به منظور محافظت در برابر آلودگی باکتریایی و خطر ابتلا به بیماری های تنفسی ضروری است. سیستم‌های آبی نصب شده در انبارها هم در معرض آلودگی قرار دارند. آنها دارای مخازن ذخیره آب سرد مهر و موم شده ای می باشند که به راحتی در هنگام نصب در واحد قابل دسترسی نیست. با این حال، همان عواملی که بر کیفیت آب در تأسیسات ساختمان تأثیر می‌گذارد، در تاسیسات کشتی ها و قطار ها نیز تاثیرگذار است، به این معنی که همان مقررات و دستورالعمل‌ها قابل اجرا هستند.
لژیونلا را در چه مکان هایی از قطار می توان پیدا کرد؟
وقتی نوبت به خطر رشد لژیونلا می‌رسد، وسایل حمل و نقل مسافری با مجموعه عظیمی از چالش ها روبه رو می باشد، چراکه هر نوع قطار دارای ساختار، سازه و ویژگی‌های طراحی متفاوتی خواهد بود. اما همه قطارها بخش های مشابهی ازجمله مخزن ذخیره آب سرد، آبگرمکن، لوله های توزیع و خروجی های شیر هستند. در حالی که هیچ شواهد مستقیمی مبنی بر ابتلای مسافران یا کارکنان در نتیجه استفاده از امکانات داخل هواپیما و قطارها وجود ندارد، موارد متعددی وجود داشته است که باکتری لژیونلا در نمونه‌های آب گرفته شده از دستشویی و تأسیسات پذیرایی کشتی یافت شده است.
چه قانونی برای کنترل لژیونلا در کشتی اعمال می شود؟
هیچ قانونی در بریتانیا به طور خاص در مورد مدیریت و کنترل لژیونلا در قطارها وجود ندارد و شرکت‌ها تنها موظف به رعایت قوانین بهداشتی و ایمنی عمومی هستند که آنها را ملزم می کند از پرسنل و مسافران در برابر تعداد محدودی از خطرات محافظت کنند. باکتری لژیونلا براساس قانون بهداشت و ایمنی در محل کار و مقررات مدیریت و کنترل مواد خطرناک برای سلامت، اپراتورهای ریلی موظف به مراقبت از سلامت و رفاه کارکنان و اعضای سازمان هستند. همچنین دو قانون کلیدی پیرامون مدیریت و کنترل لژیونلا در سیستم‌های آبی استاندارد وجود دارد که با رعایت کامل هر دوی این قوانین، اپراتورهای راه‌آهن می توانند خطر تکثیر باکتری‌ها را در سیستم‌های آبی روی کشتی به حداقل برسانند.
چرا برای لژیونلا ارزیابی، کنترل و پایش منظم خطر مهم است؟
اگرچه نمی توان تضمین کرد که سیستم های آبرسانی کاملاً عاری از لژیونلا باشد، اما هدف کلی کاهش خطرات و حذف عواملی است که در آن باکتری ها رشد می کنند. علاوه بر رعایت الزامات تعیین شده، بهترین رویکرد برای کنترل سطح لژیونلا در سیستم‌های آبی روی عرشه و قطار، انجام ارزیابی‌های مرتب برای شناسایی محل قرارگیری باکتری، سطح خطر ایجاد شده و اقدامات در راستای مقابله با خطر می باشد. علاوه بر این، این یک الزام قانونی برای کارفرمایان است که ارزیابی به روز، مناسب و کافی برای شناسایی لژیونلا در سیستم آبی خود داشته باشند. این امر مستلزم آن است که افراد مسئول هرگونه خطر بالقوه را شناسایی کنند، در نظر بگیرند که چه کسانی ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند و اقدامات کنترلی را اجرا و بررسی کنند. ارزیابی خطر لژیونلا باید هر دو سال یا هر زمان که شرایط خاص و بحرانی به نظر می رسد، انجام شود. مدیریت ناکافی، فقدان آموزش و ارتباطات ضعیف، همگی از عوامل مؤثر در شیوع لژیونلا در قطارها هستند، به همین دلیل است که اپراتورهای راه‌آهن نیز از نظر قانونی موظفند اطمینان حاصل کنند که کارکنان آموزش‌های کافی برای آگاهی از لژیونلا دریافت می‌کنند و به آنها کمک کنند تا از کارکنان در برابر آسیب محافظت شود.
چه اقدامات کنترلی را می توان برای کنترل رشد لژیونلا
در قطارها اجرا کرد؟
در حالی که هیچ الزام کتبی برای نظارت منظم بر آب توزیع شده در این سیستم ها وجود ندارد، بهتر است از آب به طور منظم نمونه گیری شده و غلظت باکتری لژیونلا مورد بررسی قرار بگیرد و اقدامات لازم اعمال شود. برای اطمینان، اپراتورهای راه آهن باید یک طرح مکتوب از اقدامات کنترلی مناسب و همچنین افراد مسئول منصوب برای مدیریت خطر لژیونلا در سیستم‌های آبی داشته باشند. وجود اقدامات کنترلی مناسب به اپراتورهای راه آهن اجازه می دهد تا شرایطی را که در آن باکتری ها می توانند تکثیر شوند کنترل شده و تولید آئروسل و آلودگی انسان ها کاهش یابد.
اقدامات پیشگیرانه ای که می تواند در تمامی سیستم های آبی اجرا شود عبارتند از:
- 1. کنترل دما: از آنجایی که باکتری لژیونلا بین 20 تا 50 درجه سانتی گراد رشد می کند، آبگرمکن‌های کم حجم باید آب گرم را در دمای بین 50 تا 60 درجه سانتیگراد تولید کنند. در مواردی که آب گرم با منبع سرد ترکیب می شوند، شیرهای اختلاط باید به گونه ای تنظیم شوند که آب در خروجی بین 38 تا 44 درجه سانتی گراد باشد. دمای آب گرم و دمای آب مخلوط شیرهای اختلاط باید به طور مرتب بررسی شود تا از گرمایش کافی اطمینان حاصل شود. علاوه بر این، آب سرد ذخیره شده باید زیر 20 درجه سانتیگراد نگهداری شود، از این رو مخازن ذخیره آب سرد، به ویژه آنهایی که در فضای سقف وسایل نقلیه ریلی قرار دارند، باید به اندازه کافی در برابر افزایش گرما عایق باشند. لوله های توزیع آب در داخل وسایل نقلیه ریلی نیز باید عایق بندی شوند تا از افزایش دمای آنها جلوگیری شود.
- 2. گردش جریان آب: ذخیره آب سرد در وسایل نقلیه ریلی باید فقط برای استفاده روزانه انجام شود و از ذخیره بیش از حد آب اجتناب شود. بسیاری از قطارها مجهز به حسگرهای کنترلی و ریزپردازنده برای محدود کردن مقدار آب توزیع شده در خروجی می باشند. به این ترتیب، گردش آب را می توان کنترل نمود.
- 3. تمیز کردن و کلرزنی: این عملیات یکی از مهمترین بخش های پیش گیری می باشد. سیستم های آب در کشتی ها و قطارها از مخزن ذخیره تا خروجی شیر سینک باید به طور منظم پاکسازی و کلرزنی شوند. در صورت وجود رسوب، لازم است تا خروجی شیر پاکسازی شود همچنین باید صافی های فیلتر داخل سیستم را به طور منظم وبررسی و تعویض شوند.
- 4. نمونه برداری: نمونه برداری منظم و نظارت بر سیستم های آبی تضمین می کند که اقدامات کنترلی موثر هستند. سایر اقدامات کنترلی عبارتند از کمترل دوز شیمیایی، پیش تصفیه آب و مدیریت نگهداری منظم سیستم های آب آشامیدنی و غیر آشامیدنی و تاسیسات مخزن قطار.
