دکتر محمدتقی قانعیان و دکتر مریم غلامی – یکی از چالش‌های مدیران صنایع و کارفرمایان، تأمین نیروی انسانی متخصص و با مهارت است. نیروی انسانی متخصص و با مهارت کافی، می‌تواند فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های ما باشد. پس بنابراین با رویکرد دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم یا دانشگاه‌های کارآفرین، سؤال پیش روی ما این است که چه کنیم تا سطح مهارت و توانمندی دانشجویان عزیز در زمان فارغ‌التحصیلی ارتقاء یابد. آیا دوران دانشجویی را می‌توان به عنوان یک شغل در نظر گرفت و صرفاً به تحصیل و آموزش در دانشگاه پرداخت یا بهتر است همزمان با تحصیل در دانشگاه، دانشجویان به صورت اختیاری به یک کسب و کاری مرتبط با رشته تحصیلی خود مشغول شوند.
فعالیت و کار کردن دانشجویان در محیط کار واقعی و مرتبط با رشته دانشجویی و علاقه‌مندی خود، توانمندسازی دانشجو در زمینه‌های مختلف را به همراه دارد. دانشجو همزمان با تحصیل خود می‌تواند در زمینه‌ای کسب مهارت کند و شرایط را برای یافتن شغل مناسب پس از تکمیل تحصیلات، فراهم کند. دانشجویی که حین تحصیل در دانشگاه، کار می‌کند و با کارهای اداری و مدیریتی آشنا می‌شود، در آینده می‌تواند آینده شغلی بهتری داشته باشد. فعالیت دانشجویان در محیط کار واقعی با ایجاد حس مشارکت در دانشجویان باعث پویایی محیط دانشگاه و افزایش نشاط علمی در دانشجویان می‌شود. این ارتباط پیشرفت دانشجو را در پی دارد.
هر چند در حال حاضر دانشجویان در قالب کار دانشجویی در داخل محیط دانشگاه فعالیت می‌کنند، اما منظور از «طرح کاد پلاس» (www.tarhekadplus.com) کار کردن دانشجو در محیط کار واقعی بیرون از دانشگاه در حوزه مرتبط با رشته دانشجو و مورد علاقه‌اش است که البته باید با همراهی و حمایت جدی والدین انجام شود.
معرفی «طرح کاد پلاس»
سال‌ها پیش طرحی با عنوان «طرح کاد» در دبیرستان‌های کشور اجرا می‌شد. در این طرح دانش‌آموزان مقطع دبیرستان هفته‌ای یک روز در یک محیط کار واقعی حضور می‌یافتند. این طرح باعث می‌شد تا دانش‌آموز با محیط کار واقعی و دشواری‌های کار واقعی آشنا شود و مهارت‌های نرم و مهارت‌های سخت مرتبط با کار انتخابی را به تدریج فرا بگیرد. نکته حائز اهمیت این است که برای دانش‌آموزان از شروع تحصیل در دبستان تا زمان کنکور و حتی انتخاب رشته کنکور، برنامه‌ریزی و تلاش صورت می‌گیرد و هزینه زیادی پرداخت می‌شود. اما ساختار و سازوکار نظام‌مندی در حوزه کسب‌وکار و کسب تجربه عمیق در محیط کار واقعی مرتبط با رشته تحصیلی بعد از ورود این عزیزان به دانشگاه و به عبارتی شروع دوران دانشجویی تعریف نشده است. «طرح کاد پلاس»، طرحی نو برای ابتدای شروع تحصیل دانشجویان در دانشگاه است.
طی چهار سال گذشته و با رویکردی مبتنی بر خیرخواهی و مسئولیت اجتماعی، «طرح کاد پلاس» در قالب یک شرکت فناور مستقر در مرکز رشد دانشگاه علوم پزشکی یزد و تحت حمایت پارک علم و فناوری یزد شروع و آزمایش کردیم و نتیجه‌اش را که نشاط علمی دانشجویان و لذت بردن آنها از تحصیل در دانشگاه و بهبود آینده شغلی‌شان بوده را دیدیم. ما در نمایشگاه مجازی «باما» و با نگاه مسئولیت اجتماعی کمک می‌کنیم تا دانشجویان از ابتدای تحصیل در دانشگاه از طریق تشکیل پرونده خلاقیت، با کاربرد واحدهای درسی خود آشنا شوند، شرکت‌های مرتبط با تک‌تک واحدهای درسی تخصصی خود را بشناسند، با استارت‌آپ‌ها و اختراعات مرتبط با رشته تحصیلی دانشگاهی خود آشنا شوند، ایده‌پردازی کنند، خلاق شوند و خودشان هم برای حل مسائل صنعت و جامعه مرتبط با رشته تحصیلی‌شان، ایده‌هایی داشته باشند.
از طرفی با برگزاری دوره‌های آموزشی کارآفرینی، مهارت‌های نرم و دوره‌های تخصصی، تلاش می‌کنیم تا دانشجویان مهارت‌های نرم و گفتمان کارآفرینی ایده‌پروری و خلق ایده را یاد بگیرند. ما طرحی نو را به عنوان «طرح کاد پلاس» مطرح کردیم (www.tarhekadplus.com) که در آن با کمک والدین و بر اساس رشته تحصیلی دانشجو و علاقه‌مندی وی، کسب و کارهای مرتبط با رشته تحصیلی دانشجو، شناسایی و سپس با حمایت والدین تلاش می‌کنیم دانشجو به محیط‌های کار واقعی مرتبط با رشته تحصیلی خود لینک شود. در این راستا والدین می‌بایست هماهنگی‌های لازم جهت حضور فرزند خود در محیط کار واقعی را با مدیر و مسئول کسب و کار انجام داده تا شرایط حضور دانشجو در محیط کار واقعی مرتبط با رشته تحصیلی فراهم شود.
دانشجو از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه می‌بایست به تدریج در محیط‌های کاری واقعی متناسب با رشته خود در روزهایی که کلاس ندارد، حاضر شده؛ مهارت‌های سخت و نرم متناسب با کارهای خود را در محیطی واقعی و در کنار تحصیل و آموختن مباحث دانشگاهی تخصصی فرا بگیرد تا در پایان دوران دانشجویی و در زمان فارغ‌التحصیلی، توانمند و دارای صلاحیت‌های حرفه‌ای متناسب با رشته خود باشد.
مراحل اجرای «طرح کاد پلاس» جهت توانمندسازی دانشجویان
«طرح کاد پلاس» رویکردی جدید برای توانمندسازی و مهارت‌افزایی دانشجویان رشته‌های مختلف در سطح کشور است. این طرح از پنج بخش مختلف تشکیل شده که شامل موارد زیر است:
- شناخت رشته دانشگاهی، بازارکار و فرصت‌های شغلی
- تشکیل پرونده خلاقیت
- فعالیت دانشجویان در محیط واقعی
- دوره‌های آموزشی غالباً رایگان در حوزه‌های مهارت‌های نرم، کارآفرینی و دوره‌های کاربردی حوزه ایمنی، بهداشت، محیط زیست، HSE
- تورهای فناوری، نوآوری و کارآفرینی
بخش اول: شناخت رشته دانشگاهی، بازار کار و فرصت‌های شغلی توسط دانشجویان
در این بخش در حال حاضر برای 110 رشته / مقطع دانشگاهی، ضمن ارائه برنامه آموزشی برای رشته‌ها و همچنین کسب و کارهای مرتبط با واحدهای درسی تخصصی این رشته‌ها (درقالب حدود 100 گروه کسب‌وکار)، یک غرفه مجازی دائماً رایگان اعطاء شده و در حال حاضر حدود 5000 کسب و کار در این سامانه معرفی شده است. هدف این بخش ایجاد تعامل بین واحدهای درسی گذرانده شده در دوران تحصیلات دانشجویی و شرکت‌ها و مشاغلی است که در سطح کشور در حال فعالیت هستند. دانشجویان رشته‌های مختلف اگر طی دوران تحصیل و پس از آن با شرکت‌ها و مؤسسات فعال مرتبط با واحدهای درسی تخصصی رشته خود آشنا شده و به نحوی مطلوب در قالب کاربینی، کارآموزی، کارورزی، کارشناس فرایند، نماینده شرکت، کارشناس تحقیق و توسعه و کارشناس بهره‌‌بردار با شرکت‌ها و مؤسسات در ارتباط باشند، تجربیات خوبی را می‌توانند کسب کنند و آینده شغلی بهتری خواهند داشت.
به علاوه عناوین پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری با کمک بانک اطلاعات کسب و کارهای مرتبط با رشته‌های دانشگاهی و رویکرد ارتباط دانشگاه با صنعت می‌تواند به سمت نیازهای تحقیق و توسعه (R&D) صنایع هدایت شود و این امر ضمن کاهش هزینه‌های دانشگاه‌ها، به توسعه اقتصاد دانش بنیان و اشتغال پایدار فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها کمک کند.
بخش دوم: تشکیل پرونده خلاقیت
خلاقیت به معنی توانایی ساخت و یا خلق یک چیز نو است. خلاقیت یک مهارت چند بعدی است که منجر به تفکر و عملکرد متمایز افراد شده و به موفق‌تر شدن افراد کمک می‌کنند. دانشجویان خلاق راهکارهایی نو یا روش و یا دستگاهی جدید را برای حل یک مسئله ارائه می‌کنند. ما در نمایشگاه مجازی «باما» در راستای ارتقاء خلاقیت و توانمندی دانشجویان و تبیین کاربرد واحدهای درسی دانشگاهی و ارتباط بین کسب و کارهای تخصصی با واحدهای درسی دانشگاه، ابزاری را تحت عنوان پرونده خلاقیت برای دانشجویان تهیه و به صورت رایگان در اختیار عموم قرار دادیم.
در پرونده خلاقیت از دانشجو درخواست می‌شود که از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه یعنی از ترم اول، با همراهی و پشتیبانی نمایشگاه مجازی «باما»، بخش‌های مختلف پرونده خلاقیت خود را تکمیل کند. انتظار می‌رود برای هر یک از دروس تخصصی، دانشجوی خلاق، نکات مهم و کاربردی درس، کاربرد مباحث درس با نگاه آینده شغلی، شرکت‌های فعال مرتبط با دروس تخصصی و اختراعات ثبت شده مرتبط با دروس و در نهایت با نگاه حل مسئله و مشکلی از صنعت و جامعه، ایده‌های خود را در پرونده خلاقیت یادداشت کند. در واقع در این بخش تلاش می‌شود تا دانشجویان از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه، با کاربرد واحدهای درسی خود آشنا شده، روش‌های کسب درآمد از واحدهای درسی خود را بشناسند و با کسب و کارها، شرکت‌ها و مؤسسات مرتبط با واحدهای درسی خود در ارتباط باشند. اعتقاد ما بر این است اگر دانشجویان عزیز از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه، برای خود پرونده خلاقیت تشکیل دهند، به تدریج تا پایان دوران دانشجویی، با اختراعات متعددی در حیطه رشته خود آشنا شده، شرکت‌های متعدد مرتبط با واحدهای درسی رشته تحصیلی خود را می‌شناسند و از همه مهمتر دانشجو دارای ایده است. دانشجوی خلاق دارای نشاط علمی بوده و در پایان دوران تحصیلات دانشجویی، ایده‌های خلاقانه دارد. ایده‌های دانشجویان می‌تواند در شتاب‌دهنده‌ها مورد هدایت و حمایت قرار بگیرد و در نهایت رشد و پرورش و به کسب و کارهای دانش‌بنیان منجر شوند. به علاوه دانشجوی خلاق، شرکت‌های مرتبط با رشته تحصیلی خود را می‌شناسد و می‌تواند برای انجام کارورزی و کارآموزی در این شرکت‌ها اقدام کرده و حتی برای کار، پس از فارغ‌التحصیلی با شرکت‌های مرتبط با رشته خود، در ارتباط باشد. ما با رویکرد مسئولیت اجتماعی، به برگزاری جلسات مشاوره رایگان برای دانشجویان اقدام کرده‌ایم.
بخش سوم: فعالیت دانشجویان در محیط واقعی مرتبط با رشته تحصیلی و مورد علاقه‌شان
در این بخش که با حمایت جدی والدین دانشجویان همراه است، جلسات مشاوره و هم‌اندیشی با حضور دانشجو و والدین برگزار و متناسب با رشته و مقطع تحصیلی دانشجو، محیط کار مناسب شناسایی شود تا دانشجوی متقاضی در روزهایی که کلاس درس دانشگاه ندارد، با حمایت والدین در آن محیط کاری به فعالیت بپردازد. تمرکز در «طرح کاد پلاس» بر روی کسب مهارت و تجربه در حین تحصیل در دانشگاه است. کار دانشجویی می‌تواند از ابتدای دوران تحصیل در دانشگاه شروع شود. دانشجویانی که در محیط‌های کاری مرتبط با رشته تحصیلی خود فعالیت می‌کنند دوران تحصیلِ با نشاط‌تر و جذاب‌تری داشته، همزمان با گذراندن واحدهای درسی، با کاربرد واحدهای درسی خود آشنا شده و در زمان فارغ‌التحصیلی توانمند و دارای مهارت‌های بیشتری هستند.
پیشنهاد می‌شود که دانشجو در روزهایی از هفته که کلاس درس در دانشگاه ندارد، در محیط کار واقعی در طول ترم تحصیلی حضور یافته و به تدریج مهارت‌ها و توانمندی‌های لازم در این حوزه را فرا بگیرد. در کنار حضور دانشجو در محیط کار واقعی، دوره‌های آموزشی حضوری، مجازی و محتواهای آموزشی مرتبط با کارآفرینی، مهارت‌های نرم و مهارت‌های سخت نیز در اختیار دانشجو قرار می‌گیرد. بازدید از پارک علم و فناوری، صنایع و نشست با کارآفرینان (ترجیحاً مرتبط با رشته تحصیلی دانشجو) از دیگر بخش‌های «طرح کاد پلاس» است. به علاوه با برگزاری جلسات مشاوره شغلی، وضعیت رشد توانمندی‌های دانشجو پایش می‌شود. بدیهی است در ترم بعد، دانشجو می‌تواند یک محیط کسب و کار واقعی جدیدی را انتخاب و مجدد مراحل «طرح کاد پلاس» تکرار شود.
بخش چهارم: شرکت در دوره‌های آموزشی غالباً رایگان در حوزه مهارت‌های نرم، کارآفرینی و HSE
در این بخش با حمایت متخصصان خیرخواه و نیک‌اندیش حوزه مهارت‌های نرم و کارآفرینی دوره‌های آموزشی آنلاین رایگان مرتبط با اصول و فنون مذاکره، کار تیمی، خلاقیت، ایده‌پردازی، کارآفرینی، مدیریت مالی، هوش هیجانی، تفکر نقادانه، طرز فکر، اعتماد به نفس و سایر حوزه‌های مرتبط با مهارت‌های نرم، مهارت‌های زندگی، کسب و کار و کارآفرینی که برای ورود به عرصه زندگی و کار نیازمند همه دانشجویان است، برگزار می‌شود. تا کنون دوره‌های زیادی در حیطه‌های مهارت‌های نرم و کارآفرینی و حوزه‌های مختلف HSE، ایمنی، بهداشت، محیط زیست، امداد و نجات و مدیریت بحران در سامانه نمایشگاه مجازی «باما» (bamahse.com/workshops) برگزار شده و ویدئوی بسیاری از این دوره‌ها نیز به صورت رایگان در اختیار دانشجویان عزیز و عموم مردم قرار دارد.
بخش پنجم: تورهای فناوری، نوآوری و کارآفرینی
در این بخش می‌بایست دانشجویان تحت پوشش «طرح کاد پلاس» بازدیدهایی را از پارک علم و فناوری، فن بازار، نمایشگاه‌های تخصصی مرتبط با رشته دانشجو، بازدید از صنایع و شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط با رشته خود داشته باشند.
نتیجه گیری
ما در نمایشگاه مجازی «باما»، «طرح کاد پلاس» را در 5گام مطرح و به صورت پایلوت اجرا کردیم. بسیاری از دانشجویان از طریق این طرح در زمان تحصیل در دانشگاه، در محیط کار واقعی حضور یافته و مهارت‌های تخصصی و نرم را آموختند، دوران دانشجویی بانشاطی داشتند و از تحصیل در دانشگاه لذت بردند. این افراد با مهارت بیشتری از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند و فرصت‌های شغلی و کسب و کار بهتر و حتی کارآفرین شدن و تأسیس شرکت‌های دانش بنیان از جمله دستاوردهای «طرح کاد پلاس» است. امیدواریم با شناخته‌تر شدن رویکرد «طرح کاد پلاس» و توسعه فعالیت دانشجویان در محیط کار واقعی، همزمان با تحصیل در دانشگاه، بتوانیم در بهبود آینده شغلی دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و تأمین نیروی تخصصی توانمند مورد نیاز شرکت‌ها، صنایع، معادن و … قدم مؤثری برداریم.
این مطلب در صفحات 8 تا 10 ماهنامه شماره 36 «ویکی کلین» منتشر شده است.
لینک کوتاه: https://wikiclean.ir/75r2
