فرش‌ها، قالیچه‌ها، مبلمان و پرده‌ها همگی برای ما خیلی مهم هستند. هدف این مقاله ارائه اطلاعاتی درباره منشا نظافت فرش و علم و دانش مربوط به آن است تا خواننده بهتر بتواند اهمیت نظافت فرش را درک کند.

اولین شواهد استفاده از روش‌هایی برای نظافت فرش به قرن نوزدهم برمیگردد. انقلاب صنعتی با افکار جدید خود در رابطه با نظافت، در بیشتر قسمت‌های اروپا و بیشتر شهرهای آمریکای شمالی مسئول ابداع این روش‌ها بود.

در آن زمان رایج بود که قسمت‌های مشکل‌دار فرش‌ها را با روفرشی‌هایی از جنس پارچه‌های ضخیم پشمی می‌پوشاندند و آنها را زیر میزها و سایر نواحی پراستفاده پهن می‌کردند. با این کار از فرش‌ها در مقابل ریختن مایعات یا مواد مختلف و فرسایش آنها جلوگیری می‌کردند.

همچنین در گذشته، ثروتمندان اروپا، در مواقعی که دورهمی مهمی در خانه‌شان برگزار می‌کردند یا برای مدتی طولانی در خانه‌شان نبودند، تمام کفپوش‌های خانه‌شان را با پارچه کرباس می‌پوشاندند.

خانه‌های آن زمان که مملو از گرد و خاک و دوده بودند، مردم را به این فکر انداختند تا به دنبال روش‌های کارآمدتری برای نظافت خانه‌هایشان باشند. مردم خانه‌هایشان را با فرش‌ها می‌آراستند که نمادی از ثروتمندی بودند، بنابراین حفظ ظاهر خوب آنها خیلی مهم بود. در اوایل قرن بیستم، نظافت فرش بیشتر با استفاده از جاروهای دستی و ضربه به فرش‌ها برای تکاندن گرد و خاک و دوده از آنها انجام می‌شد. البته این روش برای پاک کردن لکه‌ها ناکارآمد بود.

پاک کردن لکه‌های جوهر، روغن و چربی سخت بود، چرا که از سال ۱۸۳۰، در دفترچه نظافت و مراقبت خانه‌ها، این موضوع ثبت شده است. سابیدن فرش‌ها با آب لیمو و یک قرص بزرگ نان سفید برشته داغ، رویکردی بود که اغلب استفاده می‌شد. بعد، فرش با آب تمیز شسته می‌شد و در صورت خوبی هوا، برای خشک شدن در مقابل آفتاب گذاشته می‌شد.

با گذشت زمان، روش‌های نظافت بهتر شدند. با برگ‌های چای روی کفپوش‌ها را برس می‌کردند تا لکه‌های فرش را از بین ببرند و از جاروهایی از جنس نی یا کاه برای حفظ رنگ اصلی فرش‌ها استفاده می‌شد. مجله‌ها توصیه می‌کردند که فرش‌ها باید چند بار در روز جارو شوند تا پاره و کهنه نشوند. در اواسط قرن نوزدهم، توصیه‌های پیچیده‌تری درباره فرش‌ها ارائه شد. یکی از این توصیه‌ها ترکیب آب و زردآب گاو نر (با نسبت ۳ به ۱) و شست و شوی فرش با این ترکیب با یک دستمال از جنس پارچه فلانل و بعد آبکشی کل فرش با آب تمیز بود.

زردآب گاو مقدار بالایی اگزالیک اسید دارد، اسیدی که در بدن در فرآیند سوخت و ساز چربی و پروتئین‌ها تشکیل می‌شود. این اسید با فرمول H2C2O4 و H2C20 شناخته می‌شود. این اسید، نسبتا اسید عالی قوی با وزن مولکولی تقریبی ۱۰ هزار برابر بیشتر از اسیداستیک است. امروزه، اسید اگزالیک از گیاهان یا واکنش شیمیایی اکسیداسیون ساکارز بدست می‌آید و برای ترمیم مبلمان، نظافت سطوح و رفع زنگ‌زدگی استفاده شوند.

مردم شروع به استفاده از محصولات نفتی تصفیه شده به ویژه، نفتالین برای پاک کردن لکه‌های فرش و کشتن حشرات کردند. با این حال، هنوز هم محبوب‌ترین روش، تکاندن و ضربه زدن به فرش‌ها با جارو بود. با گذشت زمان، روش‌های پیچیده‌تری برای مرمت فرش‌ها پیدا شدند، مثل رنگ‌آمیزی مجدد فرش‌ها.

متاسفانه این روش اغلب منجر به آب رفتن فرش می‌شد. خمیر خاک رس (در ترکیب با آب) روش دیگری بود که برخی افراد توصیه می‌کردند تا برای چند ساعت یا در طول شب روی فرش بماند تا خشک شود.

لکه‌ها و گرد و خاک با برداشتن این خمیر از روی فرش پاک می‌شد. کلروفرم (حلال آلی که برای جدا کردن ترکیبات شیمیایی از گیاهان و بافت‌ها استفاده می‌شود) جایگزین این خمیر بود و گاهی اوقات باعث از بین رفتن رنگ می‌شد. با این حال به این خاطر که کلروفرم ممکن است باعث فلج سیستم اعصاب مرکزی شود، این روش خیلی خطرناک بود تا به طور گسترده‌ای استفاده شود.

اولین جاروبرقی دستی در دهه ۱۸۷۰ ساخته شد و این اولین فناوری نظافت فرش، باعث انقلابی در این صنعت شد. با اختراع موتور الکتریکی و دستاوردهای علمی روزافزون، زندگی مردم خیلی راحت‌تر شد. اولین تی دستی به نام Whirlwind در شیکاگو در سال ۱۸۶۸، توسط ایو مک گافی اختراع شد. این ابزار سبک و کوچک اما استفاده از آن دشوار بود، چرا که هنگام کشیدن آن روی کفپوش‌ها باید دست را خم می‌کردند. بسیاری از مخترعان قرن نوزدهم در آمریکا و اروپا از جمله ساموئل مک گافی انواع جاروهای برقی دستی را طراحی کردند.

کرین دافور از ساوانای جرجیا در ماه دسامبر سال ۱۹۰۰ میلادی، اولین گردگیر و جاروی فرش برقی را اختراع کرد. هوبرت سسیل بوث در سال ۱۹۰۱، با استفاده از جارو، اولین دستگاه نظافت برقی جهان را اختراع و تولید کرد.

بوث با مشاهده دستگاهی که در قطارها برای پراکنده کردن گرد و خاک صندلی‌ها استفاده می‌شد، به این نتیجه رسید که اختراع دستگاهی که گرد و خاک را جمع می‌کند، خیلی مفیدتر است. او این کار را با قراردادن یک دستمال کاغذی روی صندلی میز غذاخوری، قرار دادن لب‌هایش روی دستمال و مکش گرد و خاک تا جای ممکن انجام داد. او با مشاهده گرد و خاک و دوده‌ای که زیر دستمال جمع شد، مطمئن شد که این ایده موثر است.

بوث دستگاه بزرگی به نام Puffing Billy ساخت که ابتدا با موتور نفتی کار می‌کرد. اسب‌ها این دستگاه را جابه‌جا می‌کردند و برای نظافت بیرون ساختمان قرار می‌گرفت.

در سال ۱۹۱۰، پ آ فیسکر، جاروی برقی Nilfisk را اختراع کرد که اولین جاروی برقی مورد استفاده در اروپا بود. دستگاه طراحی شده او فقط ۱۷.۵ کیلوگرم وزن داشت و یک نفر به تنهایی می‌توانست از آن استفاده کند. در سال ۱۹۰۵، دستگاه جاروی بهبود یافته ‌Griffith برای نظافت گرد و خاک فرش‌ها به عنوان جاروبرقی دستی تبلیغ می‌شد که کارخانه والتر گریفیتز از بیرمنگام انگلستان، حق ثبت اختراع آن را داشت. ورودی این جارو روی زمین و زیر یک دریچه قرار داشت. این دستگاه قابل حمل، و با نگهداری آسان بود و هر شخصی (مثل یک خدمه خانگی با جثه متوسط) می‌توانست از آن استفاده کند، این دستگاه برای کشیدن گرد و خاک با مکانیزمی مثل ریه‌ها از طریق یک لوله جداشدنی منعطف با سری‌های متصل به شکل‌های مختلف کار می‌کرد. تا آن زمان، این محبوب‌ترین جاروبرقی در عصر خودش بود و شباهت خیلی زیادی به جاروبرقی‌های مدرن داشت و مجهز به برسی بود که به نظافت بهتر فرش‌ها کمک می‌کرد.

در سال ۱۹۰۷، جیمز موری اسپنگلر، سرایداری در کانتون اهایو از یک پنکه، یک جعبه و یک روبالشی یک جاروبرقی ساخت. ایده اسپانگلر، شامل یک برس چرخان برای پاک کردن ذرات گرد و خاک بود که در طول چند دهه بهتر شده بود. جاروی او با نام Model O و با قیمت ۶۰ دلار در بازار عرضه شد. اسپانگلر ایده برس چرخان خود را در سال ۱۹۰۸ ارائه کرد و در نهایت آن را به شوهر برادرزاده‌اش یعنی کارخانه کالای چرمی و زین و افسار هوور فروخت. اولین جاروبرقی Dyson ، Model O دستساز بود. با اختلاف فشار هوا، مکش به وجود می‌آمد و به همین خاطر به آن جاروی مکشی گفته می‌شد. هوای بیرون از طریق پمپ به داخل لوله‌ای رانده می‌شد، و فشار داخل دستگاه را کاهش می‌داد. سپس با فشار هوا، هوای روی فرش به داخل لوله کشیده می‌شد و باعث می‌شد تا گرد و خاک درون کیسه جمع شوند.

فرش‌ها در دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی کمی از مد افتادند، و روش نظافت جدیدی برایشان ابداع نشد. با این حال این روش نظافت مورد قبول همه بود: جاروکشی خوب و کامل فرش قبل از شامپو زدن آنها و بعد استفاده از یک لگن بزرگ، همزن تخم مرغ، یک برس نرم، دو سطل آب تمیز و چند حوله تمیز.

برای نظافت فرش در خانه، هم کفپوش‌ها و هم ناحیه زیرشان باید تمیز شوند. قالیچه را می‌توان روی زمین شست، اما شستن بخش به بخش آن خیلی راحت‌تر است، به خاطر توجهی که به نظافت تمام قسمت‌های فرش می‌شود تا هیچ بخشی جا نماند. فرش باید بیرون از خانه و در سایه آویزان شود تا خشک شود. اگر چنین امکانی ندارید، آن را روی صندلی بیندازید و تمام پنجره‌ها را باز کنید تا هوای زیادی به آن برسد. پس از خشک شدن، فرش را با جارو دستی در یک جهت جارو کنید.

در طول جنگ جهانی دوم، تحقیقات بر ترکیبات شیمیایی بیشتر بر حیطه پزشکی متمرکز بود، اما اکتشافات و اختراعات ناشی از آن منجر به پیدایش دوره جدیدی در نظافت فرش شد. ایده‌های اصلی یکسانی که بعد از سال ۱۹۴۵ بازبینی و بهتر شد، امروزه هنوز هم استفاده می‌شود.

توجه: نظافت منظم فرش، علاوه بر تمیزی و ظاهر خوب فرش، طول عمر آن را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد. اگر فرشتان را به شکل درست و مناسب یا اصلا هیچ وقت تمیز نمی‌کنید، دوام آن به شدت کاهش پیدا می‌کند.

نظافت فرش از چه زمانی آغاز شد؟

فناوری نظافت فرش از قرن نوزدهم به وجود آمد. این روش‌ها با انقلاب صنعتی پیدا شدند که افکار جدیدی بر نظافت خانه‌ها در بیشتر اروپا و آمریکا تاثیر گذاشت.

مردم در گذشته فرش خود را چگونه نظافت می‌کردند؟

فرش‌ها قبل از اختراع جاروبرقی، و در مواردی حتی بعد از اختراع آنها، با جاروی دستی تمیز می‌شدند. جارو کردن فرش قبل از تمیزی و شست و شوی آن خیلی مهم است.